INSARAG nedir?

INSARAG, 1985 Meksika depremi ve 1988 Ermenistan depreminde birlikte faaliyet gösteren, alanında uzman uluslararası USAR ekiplerinin inisiyatiflerinin ardından 1991 yılında oluşturulmuştur. INSARAG, BM çatısı altında faaliyet gösteren afet yöneticileri, devlet memurları, sivil toplum kuruluşları (STK’lar) ve USAR uygulayıcılarından oluşan bir hükümetler arası insani ağ olup, yetkisi dahilinde Uluslararası Afet Zararlarının Azaltılması Stratejisinin (ISDR) uygulanmasına katkıda bulunur.

INSARAG, 2002 yılında GA57/150 sayılı “Uluslararası arama ve kurtarma yardımının etkinlik ve eşgüdümünün güçlendirilmesi” konulu bir BM Genel Kurulu Kararını başarıyla kabul etmiştir (http://www.insarag.org/en/about/ga-resolution.html). Bu karar, INSARAG’ın kaydettiği ilerlemenin büyük bir kısmına dayanak oluşturmuştur.

Vizyon ve Rolü:

INSARAG’ın vizyonu, ortak kılavuz ve metodolojilere uygunluk temelinde ulusal ve uluslararası USAR ekipleri arasında verimliliği, artan kaliteyi ve eşgüdümü destekleyerek hayat kurtarmaktır.

INSARAG’ın rolü, çökmüş yapıların bulunduğu acil durumlarda afetten etkilenen bir ülkeyi desteklemek için etkili ve ilkeli uluslararası USAR yardımını hazırlamak, seferber etmek ve koordine etmek; uluslararası, bölgesel, alt bölgesel ve ulusal seviyede kapasite geliştirmeyi desteklemektir.

INSARAG’ın Yetkisi:

INSARAG, aşağıdaki konularda INSARAG Yürütme Grubunun denetimi altındadır:

• Acil durum hazırlık ve müdahale faaliyetlerini daha etkili hale getirmek ve bu sayede daha çok hayat kurtarmak, çekilen acıları azaltmak ve olumsuz sonuçları en aza indirmek
• INSARAG Harici Sınıflandırma (IEC) sürecinin yönetilmesi yoluyla da olabilecek şekilde, bir afet bölgesindeki göçüklerde çalışan uluslararası USAR ekipleri arasındaki işbirliğinde verimliliği artırmak
• Afete yatkın ülkelerde arama-kurtarma hazırlığını iyileştirmek üzere tasarlanmış ulusal USAR kapasite ve faaliyetlerinin güçlendirilmesini desteklemek; böylece ulusal USAR ekip sınıflandırma süreçlerinin düzenlenmesi konusunda ülkelere yardımcı olmak suretiyle gelişmekte olan ülkelere öncelik vermek
• Uluslararası düzeyde faaliyet gösteren ulusal USAR ekipleri arasında sürekli işbirliği için uluslararası alanda kabul edilmiş prosedür ve sistemler geliştirmek.
• USAR prosedürleri, kılavuz ilkeleri ve en iyi uygulamaları geliştirmek ve acil durum yardım aşaması boyunca ilgili kuruluşlar arasında işbirliğini güçlendirmek.

INSARAG Sekreterliği:

INSARAG Sekreterliği, BM Sekreterliği kapsamında acil durumlara müdahale olarak çok taraflı insani eylemi seferber etmek ve eşgüdümlemekle yetkilendirilmiş bölüm olan OCHA bünyesinde yer alır. OCHA bünyesinde INSARAG Sekreterliği OCHA-Cenevre Acil Durum Hizmetleri Şubesinin Saha Koordinasyon Destek Biriminde (FCSS) yer alır. FCSS aynı zamanda Birleşmiş Milletler Afet Değerlendirme ve Koordinasyon Ekibi (UNDAC) mekanizmasını yönetir.

Sekreterlik; Küresel ve Bölgesel Başkanlar, INSARAG Odak Noktaları, USAR ekipleri ve INSARAG ağı arasında doğrudan bir bağlantı olarak hizmet verir. Bölge Grubu toplantıları, atölyeler, USAR ekipleri için IEC ve IER uygulamaları ve eğitim etkinlikleri dâhil olmak üzere tüm INSARAG toplantılarını, ev sahibi ülkelerle işbirliği içinde ortak bir şekilde düzenler.

Sekreterlik aynı zamanda INSARAG internet sitesinin yönetiminden ve bakımından sorumludur (http://www.insarag.org). INSARAG üyeleri ve üyelerin ekiplerinden oluşan USAR Dizini de buna dahildir.

Sekreterlik ayrıca INSARAG ağı tarafından kararlaştırılmış ve başlatılmış olan her türlü ilgili projeyi kolaylaştırır.

INSARAG Bölge Grupları:

INSARAG Bölge Grubu şunlardır:

• Afrika-Avrupa-Orta Doğu bölgesi
• Güney ve Kuzey Amerika bölgesi
• Asya-Pasifik bölgesi

Türkiye Afrika-Avrupa-Orta Doğu bölgesi grubundadır.

Uluslararası USAR Müdahale Döngüsü:

Uluslararası bir USAR müdahalesi, USAR müdahale döngüsü olarak bilinen aşağıdaki aşamalardan oluşur:

• Aşama I – Hazırlık: Hazırlık aşaması, afet müdahaleleri arasındaki dönemdir. Bu aşamada USAR ekipleri eğitim ve tatbikatlar yürütür, önceki deneyimlerden alınan dersleri gözden geçirir, standart uygulama prosedürlerini günceller ve geleceğe yönelik müdahaleleri planlar
• Aşama II – Seferberlik: Seferberlik aşaması, bir afetin meydana gelişinden hemen sonraki dönemdir. Uluslararası USAR ekipleri, uluslararası yardım talep eden afetten etkilenen ülkede görevlendirilmek ve yardımcı olmak üzere bu ülkeye müdahalede bulunmaya ve seyahat etmeye hazırlanır.
• Aşama III – Operasyonlar: Operasyonlar aşaması, uluslararası USAR ekiplerinin afetten etkilenen ülkede USAR operasyonları gerçekleştirdiği dönemdir. Bu aşamada uluslararası USAR ekipleri, Varış / Ayrılış Merkezine (RDC) ulaşır, Saha Operasyon Koordinasyon Merkezine (OSOCC) kaydolur ve Yerel Acil Durum Yönetim Ajansının (LEMA) operasyonla ilgili hedeflerine uygun şekilde USAR operasyonlarını yürütür. Bu aşama, USAR ekibine USAR operasyonlarını durdurma yönünde talimat verildiğinde sona erer.
• Aşama IV – Seferberliğin Sonlandırılması: Seferberliğin Sonlandırılması aşaması, uluslararası USAR ekiplerine USAR operasyonlarının durdurulacağı yönünde talimat verildiği dönemdir. USAR ekipleri, OSOCC aracılığıyla ayrılışlarını koordine ederken geri çekilmeye başlar ve daha sonra afetten etkilenen ülkeden RDC yoluyla ayrılır.
• Aşama V – Görev Sonrası: Görev sonrası aşama, USAR ekibi eve döndükten hemen sonraki dönemdir. Bu aşamada, USAR ekibinin gelecekteki afetlere müdahalede genel etkiyi ve verimi geliştirmek amacıyla görev sonrası raporu tamamlaması ve ibraz etmesi, alınan dersleri incelemesi gerekmektedir. Şekil 6’da INSARAG uluslararası USAR müdahale döngüsü gösterilmektedir.

USAR Ekipleri Kategorileri:

INSARAG Yönergeleri, USAR’ın kilit bileşenlerini sağlamak için kendi kapasitelerine göre USAR ekiplerini sınıflandırır. Bahsi geçen beş kilit bileşen; yönetim, arama, kurtarma, sağlık ve lojistiktir.

Hafif USAR ekipleri

Hafif USAR ekipleri, kurtarma ekipmanı, bilgi ve yeterlilikler konusunda temel veya asgari operasyonel kabiliyetlere sahiptir ve beş kilit USAR bileşeninin tamamını yerine getirme zorunluluğu bulunmaz. Ancak Hafif USAR ekipleri genel olarak yapısal göçüğe sebep olan ani bir afetin hemen ardından yüzeyde afetzedelerin aranması ve kurtarılmasına yardımcı olabilirler. Sınırları dolayısıyla Hafif USAR ekipleri IEC sürecine katılmaz ve dolayısıyla da normal şartlarda uluslararası alanda görevlendirilmez.

Orta USAR ekipleri

Orta USAR ekibi, yukarıda sıralanan beş öğeyi kapsar ve betonarme ve/veya yapı çeliği ile inşa edilmiş yapılar dâhil olmak üzere ağır ahşap ve/veya demir takviyeli kagir yapılardan oluşan göçük veya yıkık yapılarda karmaşık teknik arama ve kurtarma operasyonları yürütme yeteneğine sahiptir. Bu ekipler aynı zamanda kaldırma ve taşıma faaliyetleri de yürütmek zorundadır. Bir Orta USAR ekibi yalnızca bir çalışma sahasında çalışmaya yönelik operasyonel kabiliyete sahip olması beklenir.

Ağır USAR ekipleri

Ağır USAR ekipleri yukarıda sıralanan beş öğeyi kapsar ve başta betonarme ve/veya yapı çeliği ile inşa edilmiş yapılar olmak üzere göçük veya yıkık yapılarda karmaşık teknik arama ve kurtarma operasyonları yürütme yeteneğine sahiptir. Bu ekipler aynı zamanda kaldırma ve taşıma faaliyetleri de yürütmek zorundadır. Bir Ağır USAR ekibinin eşzamanlı olarak iki çalışma sahasında teknik kapasitede çalışacak ekipman ve iş gücüne sahip olması beklenir. İkinci çalışma sahası, bir USAR ekibinin personel ve ekipmanını farklı bir yerde yeniden görevlendirmesini gerektiren herhangi bir çalışmanı alanı olarak tanımlanır. Bu yeniden görevlendirme, bağımsız lojistik destek gerektirecektir. Genel olarak bu türden bir görevlendirme 24 saatten daha uzun sürer.

INSARAG Harici Sınıflandırma (IEC):

Çok sayıda ülke ve kuruluş, 2005 yılında IEC başladığından beri başarılı bir şekilde bu sınıflandırmaya tabi tutulurken, pek çoğu da gelecek IEC’ler için USAR ekiplerini hazırlamakta veya bu yönde ilgi göstermektedir. O zamanda beri bu süreç, kapasite geliştirmeyi kolaylaştırmış ve minimum standartların yanı sıra kabiliyetlerin ihtiyaç ve önceliklere uygun hale getirilmesini sağlamıştır. IEC ekipleri, giydikleri INSARAG etiketi ile tanınırlar ve son zamanlarda Endonezya ve Haiti gibi depremden etkilenen ülkelere afetin hemen sonrasında değer katan bir kaynak olduklarını kanıtlamışlardır.

Bugüne kadar doğrulanabilir operasyonel standartların yanı sıra bağımsız akran değerlendirmenin müdahaleye hazırlık konusunda ve müdahale zamanlarında nasıl ek bir değer kazandırdığına dair bir örnek ortaya koyan tamamen eşsiz bir süreç olarak kalmaya devam eder. IEC’ye tabi tutulan her iki sınıflandırıcı ve ekip de birbirlerinden bir şeyler öğrenirler ve bu etkileşim aslında oldukça değerlidir çünkü bir depremde hayat kurtarmaya yardımcı olmak için birlikte yakın çalışan aynı kişiler olacaklardır.

Uluslararası USAR müdahalesinde tutarlığı sağlamak için, uluslararası alanda görevlendirme kapasitesine sahip uluslararası ekipler, IEC sürecine katılmaları yönünde teşvik edilirler.

“Etkili ve profesyonel uluslararası yardım.”

 Afet ve Acil Durum Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlüğü'müz INSARAG’ın vizyonu, ortak kılavuz ve metodolojilere uygunluk temelinde ulusal ve uluslararası USAR ekipleri arasında verimliliği, artan kaliteyi ve eşgüdümü destekleyerek hayat kurtarmak için eğitimlerimiz devam ediyor.